Sport

• Nijmegen telt circa 100 sportverenigingen met meer dan 50 leden.
• Met een ruime meerderheid van de sportverenigingen gaat het goed (meting najaar 2022).
• Het percentage Nijmegenaren dat lid is van een bij een sportbond aangesloten sportvereniging is in 2022 wat gedaald (van 23,6% in 2021 naar 22,9% in 2022). In de jaren daarvoor was er sprake van een lichte stijging tegen de landelijke trend in.  
• In tegenstelling tot de landelijke trend is het percentage Nijmegenaren dat lid is van bij sportbonden aangesloten verenigingen de laatste jaren licht toegenomen.
• In Nijmegen zijn naar verhouding meer bewoners lid van bij sportbonden aangesloten verenigingen dan gemiddeld in de benchmarksteden.
• Onder de Nijmeegse jeugd is het percentage sportverenigingsleden veel hoger dan onder de Nijmeegse volwassenen.

Nijmegen telt circa 100 sportverenigingen met meer dan vijftig leden, waaronder 7 met meer dan duizend leden en richting de 20 studentensportverenigingen. Daarnaast zijn er vele kleinere sportclubs en -groepen.
Van de Nijmeegse volwassenen geeft 25% aan lid te zijn van een sportvereniging (Burgerpeiling 2023). Dit percentage is al jaren vrij stabiel. Bij volwassen Nijmeegse mannen zijn voetbal en tennis de grootste verenigingssporten. Landelijk zijn dat voetbal, golf en tennis. Bij de volwassen Nijmeegse vrouwen zijn tennis en hockey de grootste verenigingssporten. Landelijk zijn dat tennis en golf, gevolgd door voetbal en paardensport.
Met het stijgen van de leeftijd daalt het percentage sportverenigingsleden: van 37% bij de 18-34-jarigen naar 15% bij de 50-plussers. Van de mavo/vmbo/mbo niveau 1-opgeleide volwassenen Nijmegenaren is 9% lid van een sportvereniging, van de mbo niveau 2, 3 of 4/havo/vwo-opgeleiden 19% en van de hbo/wo-opgeleiden 30%. En van de volwassenen met een lagere sociaaleconomische status is 12% lid van een sportvereniging, versus 29% van de volwassen Nijmegenaren met een hogere sociaaleconomische status.

Jongeren sporten veel meer bij sportverenigingen dan volwassenen. In 2021 gaf 74% van de Nijmeegse middelbare scholieren aan wekelijks bij een sportvereniging of sportschool te sporten (versus 76% in 2019). Bij vmbo-leerlingen is dit aandeel lager (68% voor vmbo-basis/kader en 71% voor vmbo theoretische/gemengde leerweg versus 77% voor de havo-leerlingen en 79% voor de vwo-leerlingen). In 2021 gaf 72% van de ouders van 4- tot 12-jarigen aan dat hun kind lid van een sportvereniging was (versus 77% in 2017). Bij kinderen met ouders met een mavo/vmbo/mbo niveau 1-opleiding is dit aandeel lager (58% versus 73% van de kinderen met ouders met een mbo niveau 2, 3 of 4/havo/vwo-opleiding en 75% van de kinderen met ouders met een hbo/wo- opleiding).
Gegevens uit de Nijmeegse Sportverenigingsmonitor laten zien dat verenigingen binnen de volgende sporten veel jeugdleden hebben: voetbal, turnen/gymnastiek en hockey. Uit landelijke cijfers blijkt dat voor jongens voetbal veruit de belangrijkste verenigingssport is. Voor meisjes is dat turnen/gymnastiek, gevolgd door hockey en voetbal.

Behalve de cijfers over het lidmaatschap van sportverenigingen uit de bevolkingsonderzoeken, zijn er ook de registratiecijfers van NOC*NSF. Daaruit blijkt dat het percentage Nijmegenaren dat lid is van 1 of meer bij sportbonden aangesloten sportverenigingen na een aantal jaar van stijging in 2022 wat gedaald is (van 23,6% in 2021 naar 22,9% in 2022).

In Nijmegen is het percentage bewoners dat lid is van 1 of meer bij sportbonden aangesloten sportverenigingen (22,9% in 2022) hoger dan gemiddeld in de benchmarksteden (21%). In Nijmegen steeg het percentage sportverenigingsleden in de periode 2017 - 2021 (van 22,2% naar 23,6%), gevolgd door een daling in 2022 (22,9%).
Het gemiddelde voor de benchmarksteden is sinds 2017 tamelijk stabiel (rond de 21%).
Landelijk daalde het percentage sportverenigingsleden in de periode 2017-2020 (van 25,6% naar 24,1%), om vervolgens weer wat te stijgen (24,4% in 2022).

Het percentage Nijmegenaren dat lid is van een tennisvereniging is gestegen van 2,8% in 2020 naar 3,7% in 2022. En ook het percentage dat lid is van een golfclub nam toe, van 1,3% in 2020 naar 1,6% in 2022. Het percentage Nijmegenaren dat lid is van een hockeyvereniging is iets gedaald, van 2,1% in 2020 naar 1,9% in 2022.
In vergelijking met de benchmarksteden zijn Nijmegenaren relatief veel lid van een vereniging binnen de volgende sporttakken: voetbal, tennis, hockey en turnen/gymnastiek. Nijmegenaren zijn minder vaak lid van een golfclub en een zwemvereniging (zie figuur hieronder).
Als we vergelijken met het landelijk beeld zijn de grootste verschillen dat Nijmegen relatief veel leden van hockey- en tennisverenigingen heeft en relatief weinig leden van golfclubs en van voetbal-, zwem- en paardensportverenigingen.

Figuur: Percentage Nijmegenaren dat lid is van een sportvereniging, per sporttak, 2022 (NOC*NSF; www. www.sportenbewegenincijfers.nl).

In absolute aantallen telt Nijmegen circa 10.500 leden van voetbalverenigingen, circa 6.600 leden van tennisverenigingen, circa 3.400 leden van hockeyverenigingen, circa 2.200 leden van turn-/gymnastiekverenigingen, circa 1.400 leden van atletiekverenigingen, circa 1.000 leden van volleybalverenigingen en circa 900 leden van zwemverenigingen. Niet alle leden zijn actieve sporters. Er zijn bijvoorbeeld bestuursleden en trainers lid, die zelf niet actief sporten.

Najaar 2022 is de laatste meting in het kader van de Sportverenigingsmonitor uitgevoerd. Van de 76 benaderde verenigingen (studentenverenigingen zijn niet benaderd) hebben er 37 deelgenomen.

• Het aantal verenigingen met een stijgend of stabiel ledental is duidelijk groter dan het aantal met een dalend ledental. Een stijgend ledental komt relatief vaak voor bij racketsporten en een dalend ledental bij kleinere verenigingen (minder dan 100 leden) en vereniging die individuele sporten (anders dan racketsporten) bieden.
• Circa een derde van de verenigingen geeft aan te weinig vrijwilligers te hebben. Een meerderheid is op zoek naar (extra) vrijwilligers, vooral naar bestuursleden, commissieleden, mensen om training of les te geven en scheidsrechters/mensen voor jurering. Dit beeld sluit aan bij dat van de voorgaande metingen.
• Een ruime meerderheid van de verenigingen geeft aan dat de financiële situatie van de vereniging gezond is. Het meeste genoemde financiële knelpunt zijn de hoge energielasten.
• Om een beeld te geven van de vitaliteit van de verenigingen is gekeken of de volgende vier knelpunten spelen: een dalend ledental, onvoldoende vrijwilligers, onvrede over de bezetting van het bestuur en een ongezonde financiële situatie. Bij geen van de 37 verenigingen spelen alle vier de knelpunten, bij 1 vereniging spelen er drie, bij 4 verenigingen twee en bij 15 verenigingen één. Bij 17 van de 37 verenigingen speelt geen van deze knelpunten. Dit beeld sluit aan bij de meting in 2020. Ook toen speelde bij de meeste verenigingen geen of een van de genoemde vier knelpunten.
• Twee verenigingen, die velden van de gemeente huren, geven aan dat deze maximaal benut worden en dat ze behoefte hebben aan een extra veld. In 2020 waren er meer verenigingen, die hun behoefte aan een extra veld kenbaar maakten.
• Veel verenigingen besteden aandacht aan een of meer maatschappelijke thema’s (sportiviteit en respect, extra inzet voor bepaalde doelgroepen, gezonde kantine, rookvrij, duurzaamheid). In vergelijking met 2020 is het aandeel rookvrije verenigingen wat toegenomen en wil een groter aandeel verenigingen extra duurzaamheidsmaatregelen nemen.
• De meeste verenigingen werken samen met een of meer andere partijen, het meest met de gemeente, andere sportverenigingen en fysiotherapeuten. Veelal is er tevredenheid over die samenwerking.
• Veel verenigingen hebben de afgelopen periode contact gehad met mensen van het gemeentelijk Sportbedrijf (onder meer buurtsportcoaches). De verenigingen zijn veel vaker tevreden dan ontevreden over die contacten. Ook over de door de gemeente geboden verenigingsondersteuning zijn de verenigingen veel vaker tevreden dan ontevreden.