Bevolking

De groei van de Nijmeegse bevolking was in 2023 nog hoger dan de al historisch grote toename in 2022: de stad kreeg er zo'n 4500 inwoners bij en telt op 1-1-2024 187.000 mensen. Anders dan vorig jaar kwam de groei niet met name door buitenlandse migratie, maar door de vestiging van jonge mensen uit andere gemeenten in Nederland, vermoedelijk deels gestimuleerd door de invoering van het nieuwe studiefinancieringsstelsel.
Als opleidingsstad heeft Nijmegen veel jonge mensen onder de inwoners. In de leeftijdsopbouw van de Nijmeegse bevolking is dat duidelijk zichtbaar: een kwart van de Nijmeegse bevolking is tussen 18 en 30 jaar oud, waar dat landelijk gemiddeld 15% is.

In 2000 woonden er ongeveer 152.000 mensen in Nijmegen. In 2024 zijn dat er 35.000 meer. Op 1 januari telde de stad 187.000 inwoners. De afgelopen twee decennia was er sprake van bijna continue groei. Alleen het (corona)jaar 2021 liet een kleine daling van het aantal inwoners zien.

Figuur: Jaarlijkse bevolkingstoename Nijmegen. Bron: BRP.

In geen enkel jaar sinds 1945 zijn er zoveel inwoners bijgekomen. Het hoge groeicijfer van 2022 is zelfs nog overtroffen.

De Nederlandse bevolkingstoename sinds 2000 (13%) is het sterkst in steden. In alle kennissteden nam het inwoneraantal bovengemiddeld toe (16%), maar in Nijmegen nog wel een stuk sterker (23%). In de 4 grote steden (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht) was de groei zelfs nog sterker (27%).
De trend in Nijmegen en de andere kennissteden is wel vergelijkbaar, met een breuk in 2020, minder of zelfs geen toename, en daarop volgend herstel. Deze dip werd veroorzaakt door een relatief laag aantal vestigingen vanuit het buitenland (studenten) in 2020.

Figuur: Relatieve toename inwonersaantal Nijmegen, Nederland en kennissteden, 2000=100. Bron: CBS.

Groei of afname van het inwoneraantal is het gevolg van verschillende processen:

• Doordat er in Nijmegen meer kinderen geboren worden dan er mensen sterven is er sprake van een geboorteoverschot. Dit overschot neemt sinds een jaar of 8 gestaag af. De laatste jaren (corona) is het aantal sterfgevallen relatief hoog. In 2023 bedroeg het geboorteoverschot bijna 200.
• Het binnenlands migratiesaldo vertoont grote schommelingen, van een saldo van meer dan 1.400 mensen in 2013 en 2014 tot rond 0 in 2018 en 2019. In 2020 was dit saldo zelfs flink negatief. In 2023 is er bij binnenlandse migraties een overschot dat vele malen hoger is (bijna 3500) dan in de voorbije jaren.
  Bij "demografische processen" is meer te lezen over de achtergrond van deze verhuisstromen (vestiging van studenten, relatie met woningbouw).
• Het vestigingsoverschot voor buitenlandse migratie, dat in 2022 zeer hoog was, door extra vestiging van Oekraïense vluchtelingen, is in 2023 weer naar een normaler niveau gedaald. Vooral jongeren tussen de 20 en 30 jaar oud, vaak met een achtergrond in westerse landen, zijn sterk vertegenwoordigd in deze groep. Het zal vaak om buitenlandse studenten van de Radboud Universiteit gaan.

Figuur: Bijdrage geboorte- en vestigingsoverschot aan bevolkingsgroei, 2010-2023. Bron: BRP/CBS.

De bevolkingsgroei tussen 2000 en 2024 is te herleiden tot twee leeftijdsklassen:

• De groep jonge twintigers is sterk toegenomen: er komen steeds meer jongeren naar Nijmegen om hier een opleiding te volgen. Het aantal studenten aan de Radboud Universiteit en de HAN is de afgelopen 20 jaar  sterk toegenomen. Dit is een groei door de komst van nieuwe inwoners.
• Ook de groep inwoners tussen de 55 en 75 is flink gegroeid. Het ouder worden van de grote naoorlogse geboortegeneratie zorgde in Nijmegen en in heel Nederland de afgelopen jaren voor een toename van mensen tussen de 55 en 75 jaar oud. Deze groei komt door het ouder worden van inwoners die al in de stad aanwezig zijn.

Het aantal inwoners tussen de 35 en 50 is in de periode 2000-2023 juist iets teruggelopen. Dit komt doordat de kleine geboortegeneraties van rond 1980, toen de geboortecijfers het laagst waren sinds WOII, deze leeftijdsgroep zijn ingeschoven.

Figuur: Aantal inwoners per leeftijdsjaar, 2000 en 2024. Bron: BRP.

In wijken waar veel nieuwbouw gerealiseerd is, is veel bevolkingstoename te zien. Dat geldt voor Nijmegen-Noord, met de Waalsprong, maar ook voor Stadscentrum en voor Nijmegen-West, waar het Waalfront gelegen is. Driekwart van de groei sinds 2000 komt voor rekening van deze gebieden. Naast de nieuwbouw speelt, zeker in Nijmegen-Noord, een hoog geboortecijfer een rol in deze toename. In een wijk waar veel laagbouwwoningen worden gebouwd worden de jaren daarna vaak veel kinderen geboren.
Bekijk je de ontwikkeling in de andere wijken voor de jaren sinds 2000 dan zie je dat er in Nijmegen ten oosten van het kanaal over het algemeen sprake is van een licht groeiende bevolking, terwijl er in Dukenburg en Lindenholt juist bevolkingsdaling was.

Figuur: kaartje Bevolkingstoename per wijk, 2000-2024. Bron: BRP.

Kijk je specifiek naar de laatste 5 jaar dan zie je dat er (logisch) veel kleinere veranderingen zijn:

• De meeste wijken gaan van zowel oranje (de daling in Dukenburg en Lindenholt) als groen (groei in Nijmegen ten oosten van het kanaal) voor de langere termijn naar een stabiel blauw voor de jaren 2019-2024.
• 't Broek is de enige wijk met een bevolkingsafname van enige betekenis, in de periode 2019-2024.
• Oosterhout, dat sinds 2000 sterk is gegroeid, is de laatste jaren stabiel in omvang: de woningbouw en daaruit voorkomende bevolkingsgroei zijn achter de rug.
• De groei in Lent, Ressen en Nijmegen-West is nog steeds prominent aanwezig. De groei in Goffert is het gevolg van de recente vestiging van een opvanglocatie in deze wijk.

Figuur: Bevolkingstoename per wijk, 2019-2024. Bron: BRP.

In de leeftijdsopbouw van de Nijmeegse bevolking zit een grote piek rond de 20 jaar, de leeftijdsklasse waar de vele Nijmeegse studenten zitten. Hierin verschilt de Nijmeegse leeftijdspiramide sterk van die van Nederland. Logischerwijs zijn de andere leeftijdsklassen (tot 18 en 40+) slechter vertegenwoordigd in de Nijmeegse bevolking.

Figuur: Leeftijdsopbouw Nijmegen en Nederland. Bron: BRP en CBS.

De Nijmeegse opleidingen trekken relatief veel vrouwelijke studenten aan. Daarom zijn er in de studentenleeftijd in Nijmegen veel vrouwen: onder de groep tussen de 20 en 24 59% vrouwen tegenover 41% mannen. Dat er bij de leeftijdsklassen boven de 55 sprake is van een, bij het stijgen van de leeftijd steeds sterkere wordende, oververtegenwoordiging van vrouwen is conform de landelijke verhoudingen.

Figuur: Aantal mannen en vrouwen per leeftijdsklasse, 1-1-2024. Bron: BRP.

84% van de Nijmegenaren van 2024 is geboren in Nederland. Dat is iets minder dan in 2000, toen nog 88% van de Nijmeegse inwoners in Nederland geboren was.

Figuur: Nijmegenaren naar geboorteland, 2000-2024. Bron: BRP.

In absolute zin is de toename het grootst bij de Nijmegenaren geboren in Nederland met 2 ouders ook geboren in Nederland (15.000 erbij op een groep van 117.000 mensen in 2000). Relatief is de toename het sterkst bij de Nijmegenaren geboren in het buitenland met 2 ouders die ook in het buitenland geboren zijn (12.000 erbij op een groep van 16.000 mensen in 2000).

Naar herkomst (eigen geboorteland en/of geboorteland ouders) gekeken zijn er weinig verschillen tussen de Nijmeegse en de Nederlandse bevolking: ruim 70% heeft een herkomst in Nederland.

Figuur: Herkomstland Nijmegenaren en Nederlanders, (eigen geboorteland of geboorteland ouders), 2024. Bron: BRP.

In Nijmegen wonen 76.000 huishoudens "zelfstandig", d.w.z. dat zij een eigen woning hebben of een complete woning huren. Ruim 40% van deze zelfstandig wonende huishoudens bestaat uit één persoon. Daarmee is het 1-persoonshuishouden de meest voorkomende huishoudensvorm, en ook de huishoudensvorm die het sterkst is toegenomen sinds 2000.
Daarnaast zijn er nog meer dan 2000 (vooral 1-persoons)huishoudens die zelfstandige woonruimte bij de SSHN huren.

Figuur: Aantal zelfstandig wonende huishoudens per type, 2000 en 2023. Bron: BRP/SSB2023.

Omdat er in een 1-persoonshuishouden altijd maar één lid is, en bij gezinnen en stellen per huishouden 2, 3, 4 tot nog veel meer leden kunnen zijn, is het aantal Nijmegenaren dat in een meerpersoonshuishouden woont overigens veel groter (ongeveer 125.000 personen in 44.000 meerpersoonshuishoudens) dan het aantal Nijmegenaren dat als zelfstandig 1-persoonshuishouden woont (31.000 huishoudens en personen).

Naast de zelfstandig wonende huishoudens (met een eigen huur- of koopwoning) zijn er in Nijmegen ook heel veel mensen die “onzelfstandig” wonen: die een kamer huren op de particuliere kamermarkt of bij de SSHN, of een zelfstandige eenheid van de SSHN bewonen. Bij elkaar gaat het om ongeveer 13% van de Nijmeegse bevolking, rond de 23.000 mensen. Zij wonen in ongeveer 3000 verkamerd verhuurde woningen in de reguliere woningvoorraad en in meer dan 2000 zelfstandige en ruim 4000 onzelfstandige wooneenheden van de SSHN.
Vanzelfsprekend gaat het hier vooral om mensen in de studentenleeftijd: de meesten zijn tussen de 18 en 24 jaar oud. In deze leeftijdsgroep woont meer dan de helft van de Nijmegenaren op een kamer of bij studentenhuisvesting. Ook onder de leeftijdsklassen 25-34 is er nog een redelijk aantal kamerbewoners.

Figuur: Nijmegenaren naar leeftijd en woonvorm, 1-1-2023. Bron: bewerking BRP t.b.v. SSB2023.