Duurzaamheid

In het streven naar een veilig, gezond en schoon leefmilieu zien we samenvattend:

• Geluid en luchtkwaliteit spelen een rol in de kwaliteit van het leefmilieu en kunnen tot hinder en gezondheidsklachten leiden.
• Nijmegenaren ervaren in de woonomgeving vooral geluidsoverlast van buren en verkeerslawaai.
• Stankoverlast komt minder naar voren, deze is er vooral van gft/afvalcontainers, industrie en bedrijven, wegverkeer, houtkachels en de riolering.
• Een deel van de Nijmegenaren maakt zich zorgen over de eigen gezondheid vanwege de luchtkwaliteit in Nijmegen.
• Het aantal milieubelastende bedrijven binnen onze gemeente is na een afname al enige jaren stabiel.

Geluidsoverlast?
Jazeker, een aanmerkelijke groep huishoudens heeft te maken met geluidsoverlast in de eigen woonomgeving:

• In 2023 ervaart 15% van de Nijmeegse huishoudens deze hinder vaak en 44% op bepaalde momenten.
• Meest genoemde oorzaken zijn geluid van buren of buurtgenoten, van wegverkeer en van bromfietsen, scooters of motoren.
• Wijken waar relatief veel huishoudens geluidsoverlast ervaren zijn Stadscentrum en Benedenstad, Nije Veld en Galgenveld, ’t Acker, Zwanenveld en Meijhorst.

Figuur: Percentage huishoudens dat vaak geluidsoverlast ervaart in eigen buurt. Bron: gemeente Nijmegen, Burgerpeiling.

Belangrijkste oorzaken van geluidsoverlast?
De meest genoemde bronnen van geluidoverlast in Nijmegen:

1. buren of buurtgenoten (8% van alle Nijmeegse huishoudens ervaart hiervan vaak geluidhinder);
2. wegverkeer (8%);
3. bromfietsen of motoren (6%);
4. groepen jongeren op straat (3%);
5. evenementen of feesten (3%);

Minder genoemde bronnen van geluidhinder zijn blaffende honden en horeca(bezoekers).

Veel herrie in de binnenstad?
Nijmegen Centrum valt inderdaad op:

• Hier geeft ruim een kwart van de huishoudens (27%) in 2023 aan vaak geluidsoverlast vanuit de buurt te ervaren, en daarnaast bijna de helft op bepaalde momenten (48%).
• Deze geluidsoverlast kent vele oorzaken: wegverkeer, groepen jongeren die op straat rondhangen, buren of buurtgenoten, brommers of motoren, horeca(bezoekers) en/of evenementen en feesten.

Neemt geluidsoverlast toe?

• Regelmatige hinder van geluid in de eigen buurt vertoonde in Nijmegen sinds 2015 een gestage toename, maar deze trend lijkt in 2023 voor de stad als geheel doorbroken (daling ten opzichte van 2021).
• In de afgelopen coronaperiode bleek uit politiegegevens dat het aantal overlastmeldingen over zowel geluidsoverlast als burengerucht duidelijk was toegenomen. Mogelijk is het effect dat huishoudens gedurende de coronacrisis meer geluidsoverlast van elkaar ervoeren voorbij.
• In het stadsdeel Dukenburg is het aandeel huishoudens dat vaak geluidoverlast ervaart al langere tijd aan het stijgen. De overlast wordt volgens bewoners vooral veroorzaakt door buren of buurtgenoten, bromfietsen/scooters, wegverkeer en groepen jongeren op straat.
• Een recente toename van het aandeel vaak gehinderde huishoudens zien we in Lindenholt en Nijmegen-Oud-West. In deze stadsdelen zijn overlastbronnen vooral de al eerder genoemde buren of buurtgenoten, wegverkeer en bromfietsen/motoren. In Lindenholt zijn daarnaast blaffende honden veel genoemd en in Nijmegen-Oud-West geluidsoverlast van evenementen en feesten.

In Nijmegen voldoet de luchtkwaliteit aan de wettelijke normen. Impact van schadelijke stoffen is er vooral rond de grotere stadswegen. De (nieuwe) advieswaarden van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) worden wel overschreden.

Is de lucht in Nijmegen schoon?
De luchtkwaliteit in Nijmegen hangt samen met achtergrondconcentraties van schadelijke stoffen door stedelijke en industriële uitstoot en buitenlandse bronnen en met lokale emissies door bijvoorbeeld wegverkeer of huishoudens.

• Cijfers rond fijnstof, stikstofdioxide en roet zijn gevat in gemeentelijke milieuatlaskaarten (kaart.nijmegen/milieu). Er zijn twee meetpunten in onze stad uit het landelijk Meetnet Luchtkwaliteit (luchtmeetnet.nl). Op nijmegen.nl/westenweurt delen de gemeente Nijmegen en de gemeente Beuningen informatie over de lokale luchtkwaliteit (waaronder meetresultaten).
• Daarnaast is er een verdiepend rapport beschikbaar over de luchtkwaliteit in Nijmegen. Hierin zijn onder meer kaartbeelden opgenomen waarin de berekende aanwezigheid van verontreinigende stoffen is te zien. De gemeentelijke rapportage ‘Ontwikkeling luchtkwaliteit in Nijmegen, stand van zaken eind 2021’ is op te vragen via onderzoek.statistiek@nijmegen.nl
• Het RIVM maakt samen met andere overheden de luchtkwaliteit in Nederland inzichtelijk. Via atlasleefomgeving.nl zijn kaarten over Nijmegen te raadplegen: roetconcentratie, fijnstof (dat de kans op kanker en longziekten vergroot), stikstofdioxide (dat onder meer de kans op astma vergroot) en de actuele luchtkwaliteitsindex’ die  onze luchtkwaliteit beoordeelt.

Is er geurhinder?
Dit is het meest actuele beeld:

• Van de Nijmeegse huishoudens heeft in 2023 ruim 27% te maken met hinder van stank of vieze lucht.
• Net als in eerdere jaren speelt dit vooral op bepaalde momenten (in 22% van de huishoudens) en voor een kleinere groep heel regelmatig (5% vaak stankoverlast in 2023).
• Meest genoemde oorzaken van geregelde stankoverlast zijn gft-containers of afvalbakken, industrie en bedrijven, wegverkeer, houtkachels en riolering.
• Stadsdelen waar naar verhouding meer huishoudens met stankhinder wonen zijn Nijmegen-Oud-West en Nijmegen-Nieuw-West.

Figuur: Percentage huishoudens dat vaak stankoverlast ervaart in eigen buurt. Bron: Burgerpeiling.

Wat stinkt er?
Bronnen van stankoverlast in Nijmegen zijn vooral:

1. gft-containers of afvalbakken (9% van alle Nijmeegse huishoudens ervaart hiervan soms hinder, 2% ervaart hiervan vaak hinder);
2. industrie en bedrijven  (4% soms stankhinder, 2% vaak)
3. wegverkeer (4% soms stankhinder, 1% vaak);
4. houtkachels, open haarden (5% soms stankhinder, 1% vaak);
5. riolering (3% soms stankhinder, 1% vaak).

In mindere mate genoemde stankbronnen in Nijmegen zijn hondenpoep, sigaretten-rokende buren (inclusief wiet) en bepaalde bedrijven in de omgeving (veelal horeca of agrarisch).

Waar stinkt het?
In vergelijking met andere stadsdelen springen er uit:

• Nijmegen-Nieuw-West waar 9% van de huishoudens vaak stankoverlast ervaart, en 29% soms. Vooral van industrie en bedrijven, specifiek een asfaltcentrale, wegverkeer, gft-containers of afvalbakken en houtkachels of open haarden.
• Nijmegen-Oud-West: 10% vaak stankoverlast, 25% soms stankoverlast. Overlastbronnen zijn vooral industrie en bedrijven waaronder de genoemde asfaltcentrale en andere specifieke bedrijven, gft-containers of afvalzakken en houtkachels of open haarden.

Houding ten aanzien van luchtkwaliteit
In Nijmegen is er bij inwoners het besef dat de luchtkwaliteit van mindere kwaliteit is dan die in de omgeving van de stad. Een substantieel deel (40%) maakt zich desgevraagd zorgen over eigen gezondheid vanwege luchtkwaliteit.

Figuur: Houding luchtkwaliteit (stellingen). Bron: Peiling Stadspanel 2021.

Menselijke activiteiten leggen een bepaalde milieudruk op lucht, water en bodem, en hebben gevolgen voor natuur en gezondheid.  Als we kijken naar Nijmeegse bedrijven dan valt op:

• Het aantal milieubelastende bedrijven (vergunningsplichtig binnen de Wet Milieubeheer) is het afgelopen decennium afgenomen  van 87 in 2011 naar 50 in 2022.
• Deze bedrijven kunnen dermate gevaar, schade of hinder veroorzaken dat voorschriften nodig zijn.

Figuur: Aantal bedrijven onder de Wet Milieubeheer en risicobedrijven in Nijmegen. Bron: gemeente Nijmegen en ODRN.

Ook de externe veiligheid is belangrijk voor de leefomgeving. Denk aan risico’s van gevaarlijke stoffen:

• Naar opgave van de ODRN zijn er in 2022 48 risicobedrijven binnen onze gemeente.
• Het gaat bijvoorbeeld om opslag gevaarlijke stoffen, ammoniak-koelinstallaties, LPG-tankstations of verkooppunten van consumentenvuurwerk. Vanwege een verbod op consumentenvuurwerk in 2020 en 2021 zijn er geen verkooppunten in Nijmegen geregistreerd in deze jaren.
• In 2019 is door gebruik van andere brongegevens en extra inspanningen bij informatieverzameling een vollediger beeld ontstaan en daarmee een hoger aantal risicobedrijven in het overzicht opgenomen.